هتک حرمت با الفاظ جنسی و جنسیتزده، تماسهای بدنی ناخواسته، اصرار و اجبار به عمل جنسی و خشونت جسمی، سوءاستفاده از سکوت و تحمل افراد با به گروگان گرفتن حق کار یا دستمزد و اعمال خشونت جنسی به وسیله تهدید موقعیت کاری قربانی را بهعنوان مثالهایی از خشونت صاحبان قدرت در صنعت سینما عنوان کردهاند.
در این بیانیه که به امضای جمعی از زنان سینماگر از جمله نیکی کریمی، هدیه تهرانی، ترانه علیدوستی، احترام برومند، پوران درخشنده، آیدا پناهنده، تینا پاکروان، نسیم ادبی، شبنم قلیخانی، مستانه مهاجر، سحر دولتشاهی، پریناز ایزدیار، گلاره عباسی، هانیه توسلی، نگار جواهریان، سارا بهرامی، الهام کُردا، نرگس آبیار، هدی زینالعابدین، ستاره اسکندری، ملیکاشریفینیا و پانتهآ پناهیها رسیده، آمده است: در ماههای گذشته، زنان در بستری که با همت خود در طی جنبشی علیه خشونت جنسی فراهم کردند، روایتهایی حاکی از آزارگری و اعمال قدرت بر زنان در محیط سینما را منتشر کردند. گزارشهایی که نشان میدهد هر فرد صاحبت قدرت و شهرت در ساز و کار سینمای ایران از موقعیت خود برای قلدری، تهدید، توهین، تحقیر و تعرض به زنان بهرهبرداری میکند. بیآنکه نهادهای قانونی، خانه سینما، سینماگران و منتقدان آنها را وادار به پاسخگویی و پذیرش مسئولیت کارشان کنند.
در ادامه این بیانیه میخوانیم: ما زنان دستاندرکار سینما، اینجا، به مدد این همبستگی اعلام میکنیم: هرگونه خشونت، آزار و باجگیری جنسی در محیط کار از نظر ما محکوم است و برای توقف آن خواستار عواقب قانونی جدی برای متخلفین هستیم. همچنین نابرابری جنسی موجود در سینمای ایران و عدم وجود نظارتی که عرصه را برای زیادهخواهی و دستدرازی افراد در جایگاه قدرت گشوده است را محکوم میکنیم. به جامعه سینمای ایران در مورد شدت گستردگی این آزارها علیه زنان هشدار میدهیم؛ آزارهایی که علیرغم آشکار بودنشان در تمام این سالها نادیده گرفته شدهاند. در روایتهایی که از تجربههای دردناک زنان در سینمای ایران منتشر شده، انواع آزارهایی که زیر چتر خشونت جنسی قرار میگیرند مطرح شده؛ از جمله هتک حرمت با الفاظ جنسی و جنسیت زده، سوءاستفاده از سکوت و تحمل افراد با گروگان گرفتن حق کار و دستمزد، اعمال خشونت جنسی به وسیله تهدید موقعیت کاری قربانی، تماسهای بدنی ناخواسته، اصرار و اجبار به عمل جنسی و در نهایت خشونت جسمی و تجاوز.
در بخش دیگری از بیانیه زنان سینماگر علیه آزارگران جنسی آمده است: آنچه به شکل روشنی خودنمایی میکند، سیستماتیک بودن این خشونتهاست. نه تنها ساز و کاری برای باز داشتن فرد صاحب قدرت از ارتکاب خشونت وجود ندارد، بلکه در یک توافق نانوشته اعمال خشونت بر زنان در محیط کاری عادی سازی شده و هیچ عواقب جدیای متوجه خشونتگر نیست و آزارگران از شهرت و اعتباری که توسط طرفدارانشان به دست آمده، هیچ ترسی از دست بردن به این جرایم ندارند.
متن کامل بیانیه و اسامی امضاکنندگان آن بدین شرح است:
در بخشی از این بیانیه آمده است: «هر فرد صاحب قدرت و شهرت در ساز و کار سینمای ایران از موقعیت خود برای قلدری، تهدید، توهین، تحقیر و تعرض به زنان بهرهبرداری میکند. بیآنکه نهادهای قانونی، اصناف خانه سینما، سینماگران و منتقدان آنها را وادار به پاسخگویی و پذیرش مسئولیت کارشان کنند.»
افشاگری درباره آنچه “پشت پرده سینما”ی ایران رخ می دهد، موضوع تازهای نیست. در سالهای اخیر بارها زنان فعال در این عرصه نسبت به رفتارهای تبعیضآمیز، خشونتهای کلامی و آزار جنسی در محیط کار خود هشدار داده بودند.
در تازهترین خبری که در این رابطه منتشر شد، میتوان به اظهارات سمیه میرشمسی، دستیار و برنامهریز سینما اشاره کرده که نسبت به رفتار نامناسب یک بازیگر مرد و مشکلات زنان در پشت صحنه سینما پرده برداشته بود.
انجمن صنفی برنامهریزان و دستیاران کارگردان سینما پس از اظهارات سیمه میرشمسی، در بیانیهای از او و افشاگری درباره آزار جنسی حمایت کرده بود.
زنان فعال در عرصه سینما در ایران نیز به دنبال این رخداد، در بیانیهای که به تازگی منتشر کردند، هتک حرمت با الفاظ جنسی و جنسیتزده، تماسهای بدنی ناخواسته، اصرار و اجبار به عمل جنسی و خشونت جسمی، سوءاستفاده از سکوت و تحمل افراد با به گروگان گرفتن حق کار یا دستمزد و اعمال خشونت جنسی به وسیله تهدید موقعیت کاری قربانی را بهعنوان مثالهایی از خشونت صاحبان قدرت در صنعت سینما عنوان کردهاند.
افشاگری زنان عرصه سینمای ایران در سالهای اخیر اما محدود به انتشار بیانیه یا اعتراض در شبکههای اجتماعی نیست و برخی از آنها که ایران را ترک کردند، از ابعاد گستردهتری از این خشونت ها پرده برداشتند.
افسانه پاکرو، از بازیگران جوان سینمای ایران که به ترکیه مهاجرت کرده است، چندی پیش از تاثیر زیبایی زنان در گرفتن نقش در سینما گفته بود.
به گفته این بازیگر، تصمیمگیرندگان در عرصه سینما در بسیاری از موارد برای انتخابهایشان تنها به زیبایی چهره یک بازیگر میپردازند و تکنیک بازیگری در این بین جایی ندارد. او از برخوردهای جنسیتزده مردان این عرصه نیز پرده برداشته بود.
در چنین شرایطی و با وجود فضای نابرابر و عدم توازن قدرت و امکانات، زنان سینماگر در بخش دیگری از بیانیهشان اعلام کردند: «در این سالها تمام توان خود را به کار گرفتیم که ذهن، خلاقیت و نیروی فیزیکیمان را در جهت سازندگی در این صنعت به کار ببریم اما سهم ما از فضای اعمال نظر و تصمیمگیری بسیار محدود شد. بدون تردید این ابتداییترین حق انسانی یعنی کار در فضایی امن و به دور از قلدری و خشونت و باجگیری جنسی را حق خود میدانیم.»
این شاید نخستین بیانیه دستاندرکاران زن سینمای ایران است که اینچنین صریح و شفاف علیه خشونت جنسی و سیستماتیک موضعگیری کرده است.
سینماگران زن ایران در این بیانیه همچنین تقاضای شفاف خود از نهادهایی چون اصناف خانه سینما، سینماگران و منتقدان را اعلام کرده و نوشتهاند: «ما تقاضای تشکیل کمیتهای مستقل در خانه سینما را داریم که متشکل از اعضایی با سلسله مراتب قدرت متفاوت و اکثریت مطلق با زنان باشد. کار این کمیته باید بررسی جرایمی در حوزه خشونت جنسی و جنسیتی باشد.»
در بیانیه مورد نظر به جزئیات کار کمیته پیشنهادی امضاکنندگان نیز اشاره شده و درخواستی برای آزارگران نیز تقاضا شده است: لحاظ کردن جریمههای نقدی و قراردادن تعلیق از هرگونه فعالیت هنری در مدتزمان تعیین شده توسط کمیته رسیدگی کننده.
زنان سینماگر ایران در پایان این بیانیه اعلام کردند، به احترام راویانی که رنج خود را از خشونت سیستماتیک در این عرصه اعلام کردند، برای رسیدن به دستاوردهای عملی در جهت توقف این خشونتها، ایستادگی می کنند و معتقدند این پیشنهادها گامی ابتدایی در جهت عملی کردن توقف خشونت جنسی در محیط کاریشان است.
تا لحظه تهیه این گزارش، خانه سینما یا نهادهای مرتبط دیگر به این بیانیه واکنشی نشان ندادهاند.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.