نوبل ادبیات ۲۰۱۴ سهم کیست؟

با نزدیک شدن به زمان معرفی برنده نوبل ادبیات امسال، وب‌سایت‌ها و خبرگزاری‌ها دست به کار شده‌اند و بازار گمانه‌زنی درباره انتخاب آکادمی سوئدی نوبل را داغ کرده‌اند. مثل سال‌های اخیر «هاروکی موراکامی» معروف‌ترین نویسنده معاصر ژاپن یکی از پررنگ‌ترین گزینه‌های مورد بحث است.

با نزدیک شدن به زمان معرفی برنده نوبل ادبیات امسال، وب‌سایت‌ها و خبرگزاری‌ها دست به کار شده‌اند و بازار گمانه‌زنی درباره انتخاب آکادمی سوئدی نوبل را داغ کرده‌اند. مثل سال‌های اخیر «هاروکی موراکامی» معروف‌ترین نویسنده معاصر ژاپن یکی از پررنگ‌ترین گزینه‌های مورد بحث است.
نوبل ادبیات مهمترین و در عین حال پرحاشیه‌ترین جایزه ادبی دنیاست. هر سال وب‌سایت‌ها و نشریات جهان در تب پیش‌بینی برنده خوشبخت این جایزه گرفتار می‌شوند، اما معمولا آکادمی سوئدی در روز معرفی نویسنده برگزیده در ماه اکتبر، برگی را رو می‌کند که واکنش‌های متفاوت اهالی دنیای فرهنگ را در پی دارد.
وب‌سایت ژاپنی «نیپون» با رجوع به مقاله‌ای که «رویترز» در سال ۲۰۰۸ منتشر کرده، به احتمال برنده شدن هاروکی موراکامی نویسنده ژاپنی رمان‌های معروف «کافکا در کرانه» و «جنگل نروژی» پرداخته است.
موراکامی نامی است که در یک دهه گذشته بارها و بارها در فهرست گمانه‌زنی‌های نوبل تکرار شده است. «رویترز» در مقاله‌اش او را رودرروی «فیلیپ راث» و «جویس کرول اوتس» قرار داده است. «نیپون» نوشته علی‌رغم این‌که این مقاله در سال ۲۰۰۸ نوشته شده، شرایط کنونی جهان ادب و فرهنگ چندان تغییر نکرده و با نگاهی به پیش‌بینی‌های سایت معروف شرط‌بندی «لدبروکس»، همچنان می‌توان موراکامی را از شانس‌های اصلی کسب این افتخار دانست.
اما نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد این است که خیلی نمی‌شود به نتایج شرط‌بندی‌های آنلاین اعتنا کرد. در واقع فرآیند انتخاب برنده نوبل بسیار مخفیانه صورت می‌پذیرد و لیست نامزدهای مورد بررسی اعضای آکادمی تا ۵۰ سال بعد فاش نمی‌شود. این‌گونه است که هواداران نویسنده مشهوری چون موراکامی این پیش‌بینی‌ها را جدی می‌گیرند و روزی که برنده معرفی می‌شود، از برگزیده نشدن او احساس سرخوردگی می‌کنند.
طبق آمارهای آکادمی نوبل که پس از نیم قرن منتشر شده‌اند، «کاگاوا تویوهیکو» تنها نویسنده ژاپنی بوده که در سال‌های ۱۹۴۷ و ۱۹۴۸ نامزد دریافت این جایزه بین‌المللی شده است. اگر به سابقه تصمیمات پیشین اعضای آکادمی نوبل ادبیات نگاهی بیاندازیم، می‌شود به این نتیجه رسید که آن‌ها امسال هم موراکامی را نادیده می‌گیرند.
گرچه تم‌ رمان‌های او پیچیده است و جملاتش پیام را ساده و مستقیم می‌رسانند، او نویسنده سطح بالایی محسوب نمی‌شود. معمولا کتاب‌های چهره‌های منتخب آکادمی نوبل، به اندازه آثار موراکامی مورد توجه عموم مردم قرار نمی‌گیرند و پرفروش نیستند. می‌توان گفت موراکامی نویسنده‌ای است که در مرز بین ادبیات و آثار داستانی محبوب عامه قلم می‌زند.
کتاب‌های موراکامی ۶۵ ساله که بیش‌تر سبک سوررئال دارند، به بیش از ۴۰ زبان دنیا ترجمه شده‌اند. او از برجسته‌ترین نویسندگان معاصر است که «کافکا در کرانه»، «جنگل نروژی» و «۱Q84» از معروف‌ترین کتاب‌هایش هستند. موراکامی اخیرا با آخرین کتاب خود «سوکورو تازاکی بی‌رنگ و سال‌های سفرش» بار دیگر شوری در دنیای نشر و ترجمه به پا کرد. کتاب‌فروشی‌های ژاپن برای فروش این رمان تا چند روز به صورت شبانه‌روزی فعالیت داشتند و بسیاری از ناشران خارجی برای خرید حق چاپ ترجمه‌ این اثر با هم به رقابت پرداختند.
در این گزارش همچنین آمده است: واقعیت این است که داوران جایزه نوبل گاهی یک شاعر کم‌وبیش گم‌نام را به داستان‌نویسی که هواداران بسیاری در سرتاسر جهان دارد، ترجیح می‌دهند چون ملاک تصمیم‌گیری آن‌ها با عموم کتاب‌خوانان متفاوت است.
«توماس ترانسترومر» نمونه خوبی از انتخاب‌های عجیب و هضم‌ناشدنی آکادمی سوئدی بود که تا مدت‌ها پس از برنده شدنش بحث بر سر گم‌نام بودن او حتا در کشورش زادگاهش داغ بود. با این احوال شاید بهتر باشد به جای موراکامی که طی سال‌های اخیر هر روز به شهرت و محبوبیتش افزوده شده، روی شاعر یا نویسنده‌ای گم‌نام شرط‌بندی کرد!

دیدگاهتان را بنویسید