آیدین آغداشلو از شاخص ترین چهره های هنرهای تجسمی ایران است. او در چهار دهه گذشته علاوه بر کار خلاقانه اش در حوزه نقاشی در حوزه نقد و تئوری هنری و تربیت هنرجویان فعال بوده است.
کیانوش فرید/نقاش……….
آیدین آغداشلو برای اولین بار پس از چهل سال بخشی از آثار خود را در یک نمایشگاه انفرادی در گالری اثر به نمایش گذاشته است.
آیدین آغداشلو از شاخص ترین چهره های هنرهای تجسمی ایران است. او در چهار دهه گذشته علاوه بر کار خلاقانه اش در حوزه نقاشی در حوزه نقد و تئوری هنری و تربیت هنرجویان فعال بوده است.
اولین و آخرین نمایشگاه انفرادی او در سال ۱۳۵۴ در انجمن فرهنگی ایران و آمریکا برگزار شد.
به گفته بسیاری از صاحب نظران حوزه هنرهای تجسمی، برپایی دومین نمایشگاه انفرادی آیدین آغداشلو پس از چهل سال به دلیل جایگاه ویژه او در تاریخ نقاشی معاصر ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
دراین نمایشگاه، تنها ۱۲ اثر نقاشی و یک مجسمه به نمایش درآمده است. ده نقاشی به نمایش درآمده در این نمایشگاه، برگرفته از سری کارهای او با عنوان “خاطرات انهدام” است و دو اثر دیگر هم متعلق به سری مجموعه “آتش و برف” هستند.
در میان کارهای به نمایش گذاشته شده، تابلو “عشاق” و تک چهره مادر نقاش قدیمی ترین کارهای آغداشلو در این نمایشگاه هستند که به ترتیب در سال های ۱۳۵۹ و ۱۳۶۰ خلق شده اند.
به گفته آقای آغداشلو، هشت اثر به نمایش درآمده با شکل و شیوه متفاوتی در دو سال اخیر پدید آمده اند، اما همچنان ادامه مجموعه “خاطرات انهدام” به حساب می آیند.
او در کارهایش از عناصر هنر سنتی ایران، از جمله مینیاتور بهره می گیرد، اما با نگاهی مدرن و ترکیب بندی های متاثر از هنر دوران رنسانس، سبک و بیان ویژه خود را در نقاشی معاصر رقم زده است.
چهره پردازی های او، اگرچه در ترکیب بندی متاثر از هنر دوران رنسانس اروپایی به نظر می رسد، اما استفاده او از خطوط ظریف، رنگ ها و عناصر پیوند استوار او با نقاشی و هنر ایران و خاور زمین را نیز نمایان می کند.
“خاطرات انهدام” مهم ترین مجموعه نقاشی آیدین آغداشلو به حساب می آید؛ مجموعه ای که نزدیک به پنج دهه بازتاب های بسیاری داشته است و بیشتر هنرمندان در حوزه های متفاوت در باره آن اظهار نظر کرده اند و آن را یکی از ماندگارترین مجموعه آثار هنری در تاریخ معاصر ایران دانسته اند.
داریوش شایگان نویسنده و فیلسوف از جمله کسانی است که درباره مجموعه “خاطرات انهدام” گفته است: “هدف او به تصویر کشیدن نابودی تدریجی گرانبهاترین چیزها و عالی‌ترین رؤیاهاست. نگاه خیامی آغداشلو، اینجا نهفته است. او نیز چون خیام در پی آن است که با نمایش کوزه‌های شکسته، ظروف ترک برداشته و لب پَر، و مینیاتورهای مچاله شده، فروپاشی و توهم تکرار را به قالب تصویر درآورد.”
آقای شایگان در تفسیر آثار آیدین آغداشلو به رباعی “نه تو مانی و نه من” خیام اشاره می کند و معتقد است: “آغداشلو تا بُن استخوانش خیامی است. نگاه گزنده و سردش، درصدد ضبط آن لحظه اساسی و حساسی است که در آن همه چیز به حالتی از تعلیق فرومی‌رود. آن لحظه مقدّر که سیمای گریزان چیزها به یکباره آشکار می‌شود، و هر چقدر ابژه‌ای پرشکوه تر باشد، تلاشی آن نیز در چرخه باطل نیستی نمایشی چشمگیرتر می‌یابد.”
در یکی از نقاشی های به نمایش درآمده در این نمایشگاه، که بسیار به مینیاتور سنتی ایران شبیه است، همه چیز به همان شکل و همان شیوه ای است که در مینیاتور می بینیم، با این تفاوت که چهره ها مخدوش شده اند و چیزی از آن
چهره های مثالی و تکرار شونده دیگر دیده نمی شود. به این ترتیب، اومضمون زوال را به عنوان مضمونی یکسره بدیع در دل مینیاتوری که به سوی جاوادنگی میل می کند، کشف می کند.
او در کاری دیگر، این مفهوم را با مچاله کردن مینیاتور نشان می دهد.
آیدین آغداشلو نیز بارها گفته است که مضمون خاطرات انهدام را نمی تواند کنار بگذارد و همیشه با این ذهنیت زندگی کرده است.
درباره آیدین آغداشلو
آیدین آغداشلو متولد سال ١٣١٩ است. او که از کودکی دلبسته نقاشی بود، در سال ۱۳۳۹ وارد دانشکده هنرهای زیبا شد و در همان دوران دانشجویی کار نقد نویسی را به تشویق شمیم بهار نویسنده و منتقد در مجله اندیشه و هنر شروع کرد.
آیدین آغداشلو از سال ۱۳۵۲ کار تدریس را در هنرستان هنرهای زیبا پسران آغاز کرد و بعد از آن در دانشکده هنرهای تزیینی، دانشگاه آزاد و دانشکده هنر دانشگاه الزهرا به عنوان مدرس کار کرد.
او سالهاست که با تدریس نقاشی و تاریخ هنر در کلاس های خصوصی اش شاگردان بسیاری را تربیت کرده است. تعداد بسیاری از هنرجویان آیدین آغداشلو اکنون هنرمندان شناخته شده ای در حوزه هنرهای تجسمی هستند.
از جمله دیگر کارهای ماندگار او می توان به تحقیق، نوشتن متن و همکاری در ساخت دو فیلم تاریخچه خط و کارگاه سنتی، و ساخت مجموعه ۱۳ قسمتی در باره تاریخ نقاشی ایران اشاره کرد.
مجموعه نقاشی ها، خوشی ها حسرت ها، آقا لطفعلی صورتگر شیرازی، سالهای آتش و برف و پیدا و پنهان نیز از جمله های کتاب های او هستند.