با نزدیک شدن به جشنواره تئاتر فجر، نمایش‌های در حال اجرا هفته پایانی اجراهای‌شان را پشت سر می‌گذارند، حتی گاهی با تعداد اجراهایی کمتر از آن‌چه پیش‌بینی کرده‌اند و گاهی با اجرای دو بار در روز، یا اضافه‌کردن شنبه‌ها به اجرای‌شان که روز تعطیل تئاتر است.

آرش ساد پیشتر در کانادا روی صحنه رفته بود
نیکو شریفی/روزنامه‌نگار
با نزدیک شدن به جشنواره تئاتر فجر، نمایش‌های در حال اجرا هفته پایانی اجراهای‌شان را پشت سر می‌گذارند، حتی گاهی با تعداد اجراهایی کمتر از آن‌چه پیش‌بینی کرده‌اند و گاهی با اجرای دو بار در روز، یا اضافه‌کردن شنبه‌ها به اجرای‌شان که روز تعطیل تئاتر است.

آرش ساد

خبرسازترین اتفاق تئاتری این روزها نمایش آرش ساد به کارگردانی محمد رحمانیان است.
این نمایش برگرفته از آرش بهرام بیضایی با تاثیری اندک از نمایشنامه مارا ساد پتروایس است که یک‌بار توسط خود رحمانیان با همکاری همسرش مهتاب نصیرپور در کانادا اجرا شده است و برای اولین بار در ایران در بخش مهمان جشنواره تئاتر فجر روی صحنه تالار وحدت می‌رود.
پیش از این قرار بود فقط یک اجرا به این نمایش اختصاص بدهند اما تاکنون تعداد اجراها به‌تدریج به سه اجرا از ۲۱ تا ۲۳ بهمن رسیده است. ایده اولیه اجرای این نمایش بعد از با خاک یکسان‌کردن بیمارستان روانی آزادی توسط لودرها، آن‌هم در حالی که بیمارستان کاملا تخلیه نشده بود به ذهن رحمانیان رسید.
او همان زمان گفت: “آواره شدن بیماران روانی به کوچه‌های اطراف مرا به یاد آرش بهرام بیضایی انداخت. معتقدم آرش مفاهیم ساده‌ای از وطن و مرز را به مردم هدیه داده است.”
آرش ساد دومین اثر محمد رحمانیان در سال ۹۲ بعد از ترانه‌های ایرانی است که با اجرای محدود روی صحنه می‌رود. رحمانیان پیش از این ۴ سال از اجرا در سالن‌های ایران محروم بود. او قبل از آن با نمایش‌هایی چون خروس، اسب‌ها، عشقه و فنز از جریان‌سازها و پرمخاطبان تئاتر در دهه هشتاد بود.
اجرای نمایش آرش ساد درحالی است که به تازگی تعداد زیادی از دوست‌داران آثار بیضایی با امضای درخواستی از او خواستند که به ایران برگردد و کار کند. بیضایی هم چندسالی است در پی محرومیت از ساختن فیلم‌‌نامه‌ها و اجرای نمایش‌نامه‌هایش به آمریکا مهاجرت کرده و در دانشگاه استنفورد مشغول تدریس است.

خون و گل سرخ

بهزاد فراهانی بعد از چهار سال دوری از صحنه با نمایش خون و گل سرخ از ۵ دی‌ماه اجرای خود را آغاز کرده و از آن‌ دسته نمایش‌هایی است که دو بار در روز در سالن حافظ اجرا می‌شود.
خون و گل سرخ مانند آثار قبلی بهزاد فراهانی پر از پیام‌های اجتماعی و اخلاقی است، این بار در نفی خشونت و در ستایش عشق. آن‌چه بیشتر منتقدانش دلیل اصلی کاهش مخاطبان آثارش می‌دانند.
خون و گل سرخ درباره سلاخی است که سال‌ها زندانی پدرش بوده و فقط گاو و گوسفند سلاخی می‌کرده. با مرگ پدر او به جامعه آدم‌ها می‌آید و در پروسه‌ای با مفاهیم جدیدی در تضاد با خشونتی که در نهاد او رشد کرده آشنا می‌شود. بازیگران اصلی این نمایش پر بازیگر بهزاد فراهانی، همسرش فهیمه رحیم‌نیا، امیرمهدی کیا، خسرو احمدی و کامران تفتی هستند. این نمایش یک ساعت و نیمه در بخش مهمان جشنواره تئاتر فجر هم حضور دارد.

سقراط

سقراط به نویسندگی و کارگردانی حمیدرضا نعیمی در تالار وحدت هر شب اجرا می‌شود. حتی شنبه‌ها. به‌غیر از سقراط، دیگر فلاسفه یونان در نقش‌های کوتاه در داستان این نمایش حضور دارند.
فرهاد آییش اجرای موفقی از نقش سقراط ارائه می‌دهد. دیگر بازیگران اصلی نمایش بهناز نازی در نقش همسر سقراط، لادن مستوفی در نقش روسپی شهر که شیفته سقراط است و ایوب آقاخانی، در نقش افلاطون هستند.
سقراط داستان چگونگی صدور حکم اعدام برای سقراط است. سقراط نمایشی موزیکال است. آن‌چه در دوره دولت یازدهم باب اجرای آن برای گروه‌های مختلف در قالب اپرا و تئاتر باز شده است. چندی پیش اپرای اشک‌ها و لبخندها (آوای موسیقی) از موزیکال‌های مشهور دنیا در همین سالن با آوازه‌خوانان ایرانی به اجرا درآمد.

دایی‌وانیا

اکبر زنجان‌پور هم نمایش دایی‌وانیا اثر آنتون چخوف را در سالن اصلی تئاتر شهر از اول آذر تا ۲۷ دی که آخرین روز اجرای تئاترهاست روی صحنه دارد. شخصیت‌هایدایی‌وانیا را علاوه بر خود زنجان‎پور، شمسی فضل‌اللهی، محسن حسینی، هوشنگ قوانلو و دیگران بازی می‌کنند. اما سالن اصلی مثل بیشتر آثار یکی دو سال گذشته به سختی مخاطبان را جذب می‌کند.

هم‌طناب

هم‌طناب اولین اثر مستقل مهین صدری در مقام کارگردان، یک تئاتر مستند درباره مرگ عیسی میرشکاری کوهنورد، هنگام صعود به یکی از قله‌های هیمالیا در سال ۹۱ است. همه شخصیت‌ها با نام‌های واقعی کوهنوردان بازی می‌کنند و تقصیر هر کدام در مرگ عیسی موشکافی می‌شود.
نمایشی مینیمال با بازی نوید محمدزاده از پرکارها و موفق‌های این‌روزهای تئاتر، سعید چنگیزیان، کاظم سیاحی و … .

بین خودمان باشد

بین خودمان باشد هم یک تئاتر مستند است اثر آروند دشت‌آرای که پیش از این با آثار فرمیک بی‌داستان و آخرین بار با نمایشی داستانی با عنوان باغبان و مرگ روی صحنه رفت.
بین خودمان باشد درباره زندگی خود بازیگران روی صحنه است. پیش از این نمایشی با نام ویران با همین شیوه در سالن مولوی اجرا شد. با این تفاوت که بازیگران ویران حرفه‌ای بودند و بازیگران بین خودمان باشد این تجربه را در مسیری طولانی و کارگاهی با آورند دشت آرای طی کرده‌اند و بیشترشان برای اولین بار است روی صحنه می‌روند.
سالن تجربه با این نمایش افتتاح شده که بیشتر سالنی شبیه به پلاتو است تا سن تئاتر.

احساس آبی مرگ

احساس آبی مرگ نام نمایشی به نویسندگی سجاد افشاریان و کارگردانی امیر میری بود که به زندگی نوجوانی در انتظار حکم قصاص می‌پرداخت و عواید فروش آن قرار بود به خانواده مقتول برای کسب رضایت اهدا شود.
این نمایش اجرا شد و بیش از پانصد میلیون تومان جمع شد. حالا نمایش احساس آبی مرگ ۲ با ۴۰ درصد تغییر نسبت به نمایش اول روی صحنه تالار سنگلج واقع در خیابان ضلع‌جنوبی پارک‌شهر است.

تغییرات نمایش، ناشی است از تغییرات موجود در پرونده این نوجوان و حتی پرونده‌های مشابهی که در دادگاه در جریان است. کارگردان احساس آبی مرگ اعلام کرده که دو اجرا در جشنواره تئاتر فجر هم دارند که آن‌ها هم بنا به حکم نهایی دادگاه که در این فاصله قرار است اعلام شود، نسبت به اجرای فعلی تغییر خواهند کرد.