جنجال بر سر ایفای نقش مولانا توسط دی‌کاپریو؛ “رومی” چه رنگی بود؟

ایرانی، ترکیه‌ای و یا افغانستانی بودن مولانا به اندازه کافی مناقشه برانگیز بوده و حالا یک جنجال تازه ای هم به آن اضافه شده؛ این که بازیگر نقش مولانا در یک فیلم هالیوودی از چه نژادی و چه رنگی باشد؟

جلال الدین محمد بلخی را در ایران به نام مولوی و یا مولانا می‌شناسند و نام بین‌المللی او “رومی” است. او در بلخ از شهرهای “خراسان بزرگ” در ایران قدیم به دنیا آمد که حالا جزو کشور افغانستان است. آرامگاه این شاعر و عارف نامی در قونیه در کشور ترکیه امروزی است و همین باعث برخی مناقشات درباره انتساب او به یکی از این کشورها است. هرچند برخی معتقدند که این شاعر فارسی زبان فراتر از مرزهای سیاسی امروز و میراث فرهنگی منطقه است.

در آن سوی دنیا، دیوید فرنزونی، تهیه کننده و فیلمنامه‌نویس برنده جایزه اسکار که فیلمی مثل گلادیاتور را در کارنامه دارد، تصمیم به ساخت فیلمی در مورد مولانا گرفته است.

تا این جای کار مشکلی نیست اما فرنزونی اعلام کرده که گزینه نخست او برای ایفای نقش مولانا، لئوناردو دی‌کاپریو است و می‌خواهد به رابرت داونی جونیور پیشنهاد بازی در نقش دوم فیلم، یعنی شمس تبریزی، دوست و مراد مولانا را بدهد.

اعتراض‌ها با هشتگ #RumiWasntWhite – به معنای رومی سفید نبود- در توییتر بالا گرفته و خیلی‌ها هالیوود را به باد انتقاد گرفته‌اند؛ این که چرا هیچ وقت نقش‌های مهم و مثبت به بازیگران خاورمیانه‌ای داده نمی‌شود و نقش شخصیت‌های غیر آمریکایی و اروپایی تاریخی هم به بازیگران اروپایی و آمریکایی می‌رسد. بعضی‌ها معتقدند این مساله ناشی از “ترجیح نژادی” حاکم بر مناسبات هالیوود و صنعت سینمای اروپا است. چند تا از توییت‌های منتقدان را در ادامه می‌بینید:

​

اما وقتی از کاربران ایرانی توییتر نظرشان را پرسیدیم، مخالفت‌ها خیلی سفت و سخت نبود.

“نیام” معتقد است که نژاد بازیگر و شخصیت اصلی فیلم باید یکی باشد اما “چپ‌دست” نوشت: “اگه آنتونی کویین میتونه حمزه و ایرن پاپاس هندی باشه؛ دی‌کاپریو هم میتونه مولانا بشه. ولی خوب فضاها و داستان باید شرقی باشه کاملا”.

“نه‌دا“، “علیرضا” و “سینمایی“، جزو آن دسته از کاربران هستند که بیشتر نگرانند مولوی به نفع ترکیه مصادره شود.

“لولی‌وش” هم فکر می‌کند چهره دی‌کاپریو با چهره مردم منطقه بی‌ربط نیست و با گریم معقول خواهد بود.

پرشین بانو موافق مولانای دی‌کاپریو است:

​”پوریا” هم بازیگرانی مثل بن کینگزلی را ترجیح می‌دهد که در فیلم “پزشک” نقش ابوعلی سینا را بازی کرده است.

و “رضا” جزو بدبین‌ها است:

عده‌ای از کاربران توییتر هم معتقدند دامن زدن به این بحث، به نژادپرستی پهلو می‌زند و صحیح نیست.

در نظرسنجی توییتری صدای آمریکا هم موافقان بیشترند:

اگرچه این اولین بار نیست و آخرین بار هم نخواهد بود که تصویر شرقی‌ها و به خصوص ایرانی‌ها در فیلم‌های سینمایی جنجال‌برانگیز می‌شود. پیش از این نقش “دستان” در فیلم “شاهزاده پرشیا” را هم جیک گیلنهال، بازیگر سفید پوست و چشم آبی ایفا کرد و محبوبیت و جایزه اسکار او باعث جلوگیری از اعتراض‌ها نشد.

رضا اصلان، نویسنده ایرانی آمریکایی مشاور استودیوی دیزنی برای ساخت این فیلم بود و در دفاع از انتخاب گیلنهال گفت: “ایرانیان از نژاد آریایی هستند. اگر به دوران ایران باستان و بیش از ١٧٠٠ سال پیش بازگردید همه ایرانیان آن زمان شکل جیک گیلنهال بوده‌اند!”