محبوبه شعاع / رادیو کوچه
نهم شهریور برابر با سال‌روز درگذشت «فرهاد مهراد» خواننده، آهنگ‌ساز و نوازنده پاپ راک ایرانی است. وی زاده سال 1322 خورشیدی بود و در چنین روزی در سال 1381 در اثر بیماری هپاتیت‌سی درگذشت. فرهاد که از خوانندگان راک ایرانی بود، نخستین آلبوم راک اند رول ایران را منتشر ساخت. از معروف‌ترین آهنگ‌های او می‌توان به «جمعه»، «کودکانه»، «وحدت»، «گنجشکک اشی مشی» و «شبانه» اشاره کرد.
«فرهاد مهرداد» معروف به «فرهاد» در بیست‌و‌نهم دی‌ماه سال ۱۳۲۲ در لنگرود،گیلان متولد شد. پدرش «رضا مهراد»، کاردار ایران در کشورهای عربی بود و فرهاد تا هشت سالگی که به هم‌راه خانواده به تهران بازگشت در عراق زندگی می‌کرد. سه سال بیشتر نداشت که علاقه به موسیقی او را وادار می‌کرد تا پشت در اتاق برادرش بنشیند و تمرین ویلون او و دوستانش را گوش کند، یکی از دوستان برادرش متوجه این علاقه فرهاد به موسیقی شد و از خانواده فرهاد خواست که سازی برای او تهیه کنند.
با اصرار برادرش یک ویولن‌سل برای او تهیه کردند و تمرینات فرهاد آغاز شد. ولی عمر تمرینات او با ویولن‌سل از سه جلسه فراتر نرفت و دست روزگار ساز او را شکست. و به قول خودش: «ساز صد تکه و روح من هزار تکه شد.» در سال‌های مدرسه استعداد فرهاد در زمینه ادبیات آشکار و ادبیات تبدیل به دل‌مشغولی او شد و در آستانه ورود به دبیرستان تمایل به تحصیل در رشته ادبیات پیدا کرد.
اما به رغم نمرات ضعیفش در دروسی غیر از ادبیات و زبان انگلیسی، مخالفت عموی بزرگش در غیاب پدر، او را مجبور به ادامه تحصیل در رشته طبیعی کرد و عاقبت دل‌سپردگی به ادبیات و بی‌علاقگی به دروس سبب شد تا در کلاس یازدهم ترک تحصیل کند. فرهاد بعد از ترک تحصیل با یک گروه نوازنده ارمنی آشنا شده بود و با استفاده از سازهای آن‌ها به صورت تجربی نواختن را آموخت و مدتی بعد به عنوان نوازنده گیتار در همان گروه شروع به فعالیت کرد. فرهاد دو سال نیز به انگلستان رفت و در آن‌جا با موسیقی پاپ آن سال‌های انگلستان آشنا شد.
پس از بازگشت به ایران فرهاد اولین اجرای موسیقی خود را در «هتل ریمبو» در خیابان ایران‌شهر تهران اجرا کرد. سپس به اجرای برنامه در رستوران کوچینی ادامه داد و در آن‌جا به فرهاد بلک‌کتس مشهور شد. در این دوران در کافه‌های مختلف تهران به خواندن آوازهایی از گروه‌های معروف موسیقی آن زمان از جمله «بیتل‌ها»، «الویس پریسلی»، و «ری چارلز» می‌پرداخت. در همین دوره ترانه «اگه یه جو شانس داشتیم» را برای دوبله فیلم «بانوی زیبای من» خواند که در فیلم استفاده شد.
در ۱۳۴۸ فرهاد برای ترانه «مرد تنها» (با آهنگ اسفندیار منفردزاده و شعر شهیار قنبری) در فیلم «رضا موتوری» به کارگردانی «مسعود کیمیایی» آواز خواند. این ترانه در سال ۱۳۴۹ هم‌زمان با اکران فیلم به شکل صفحه موسیقی منتشر شد. در ۱۳۵۰ ترانه «جمعه» را برای فیلم «خداحافظ رفیق» به کارگردانی «امیر نادری» خواند، در ۱۳۵۱ ترانه «خسته» را برای فیلم «زنجیری»، و در ۱۳۵۶ ترانه «سقف» را برای فیلم «ماهی‌ها در خاک می‌میرند» اجرا کرد.
در اوایل دهه پنجاه فرهاد با دختری به نام «مونیکا» آشنا شد و با او ازدواج کرد اما سرانجام این ازدواج جدایی بود. بعدها یعنی در اواخر همین دهه با «پوران گلفام» ازدواج کرد و تا پایان عمر با او زندگی کرد. فرهاد هم‌چنین به عنوان یکی از سیاسی‌ترین خوانندگان ایران شناخته می‌شود. وی در اوایل دهه ۱۳۵۰ شعرهایی با مضامین سیاسی می‌خواند و مدتی زندانی سیاسی بود که بعدها از انقلابیون شد او تا سال ۱۳۵۷ و قبل از انقلاب ایران کنسرت‌های فراوانی اجرا کرد و در بهمن ۱۳۵۷ هم‌زمان با انقلاب ترانه معروفش «وحدت» را ضبط کرد.
اما فرهاد پس از انقلاب مدت‌ها از کار منع شد تا بالاخره در ۱۳۶۹ آلبوم «خواب در بیداری» را منتشر کرد که چند ترانه فارسی و چند ترانه انگلیسی داشت. در این نوار فرهاد پیانو هم می‌نواخت و بعضی از آهنگ‌ها را هم خود ساخته بود و توانست در سال ۱۳۷۴ اولین کنسرتش بعد از انقلاب را در «کلن» اجرا کند.
در ۱۳۷۶ آلبوم «وحدت» فرهاد نیز منتشر شد که شامل ترانه‌های دهه ۱۳۵۰ او بود و در ۱۳۷۷ توانست در هتل شرق تهران کنسرت اجرا کند و آلبوم «برف» را نیز منتشر ساخت. پس از انتشار این آلبوم فرهاد درصدد تهیه آلبومی با نام «آمین» بود که ترانه‌هایی از کشورها و زبان‌های مختلف را در بر می‌گرفت.
اما از مهرماه ۱۳۷۹ بیماری فرهاد جدی شد. او به بیماری هپاتیت سی مبتلا بود و در نتیجه عوارض کبدی ناشی از آن، در خرداد ۱۳۸۱ برای درمان به فرانسه رفت و در نهم شهریور همان سال پس از مدتی اغما در بیمارستان، در سن پنجاه و نه سالگی درگذشت و در سیزدهم شهریور در «گورستان تیه» در پاریس دفن شد.
فرهاد که از خوانندگان راک ایرانی بود، نخستین آلبوم «راک اند رول» ایران را منتشر کرد و آن‌چه فرهاد را از دیگر همدورههایش متمایز میکند، ترانه‌های پوچ‌گرا و فرهنگ خیابانی است که در موسیقی او متبلور شده است. این عناصر در ترانه مشهور «کودکانه» بیش از پیش نمود دارد.
دو سال بعد از درگذشت فرهاد مجموعه‌ای تحت عنوان «فرهاد159» شامل آلبوم‌های «سبز و سفید و خط خطی»، «آلبا»، «بازم صدای نی میاد» و «به گفت‌گوی تو از او» منتشر شد که دربرگیرنده بسیاری از آثار او به هم‌راه چند مصاحبه از محدود مصاحبه‌هایش بود. به دنبال انتشار این مجموعه در سال 1387 آلبومی با نام «از دورها با صدای او» منتشر شد که در سن بیست‌و‌دو سالگی به صورت خانگی ضبط کرده و به عنوان هدیه برای خواهرش که در لندن سکونت داشت فرستاده بود.
تا به امروز آثار بسیاری پیرامون فرهاد مهرداد ساخته شده است که از این میان می‌توان به وب‌سایت فرهاد به سرپرستی پوران گلفام، یادنامه فرهاد به کوشش «شهاب ذوالریاستین»، فیلم برف به کارگردانی «مهران زینت‌بخش» و فیلم آمین به کارگردانی پوران گلفام اشاره کرد.
منبع‌ها:
ویکی‌پدیا
آثار ماندگار مردان موسیقی ایران
بیوگرافی فرهاد به کوشش جواد بخشی