سه‌پنج

محدود کردن آزادی بیان فقط به معنای سانسور نیست، بلکه حمله ای علیه طبیعت انسانی است، زیرا، انسان تنها جاندار بهره مند از زبان و تاریخ است.










mediaسلمان رشدی، در مراسم گشایش بزرگترین نمایشگاه جهانی کتاب در فرانکفورتREUTERS/Ralph Orlowski
سلمان رشدی، نویسندۀ انگلیسی، در سخنانی که در مراسم گشایش بزرگترین نمایشگاه جهانی کتاب در فرانکفورت ایراد کرد، گفت که هر محدودیتی علیه آزادی بیان بمنزلۀ حمله ای علیه طبیعت انسانی است.
نویسندۀ انگلیسی گفت : “محدود کردن آزادی بیان فقط به معنای سانسور نیست، بلکه حمله ای علیه طبیعت انسانی است، زیرا، انسان تنها جاندار بهره مند از زبان و تاریخ است.”
سلمان رشدی که این سخنان را در مقابل خبرنگاران ایراد می کرد همچنین گفت : “آزادی بیان منحصر به هیچ فرهنگ خاصی نیست، بلکه اصلی جهانشمول است و بدون آن سایر آزادی ها با شکست و ناکامی روبرو می شود.”
حضور سلمان رشدی در نمایشگاه جهانی کتاب فرانکفورت خشم مقامات جمهوری اسلامی ایران را برانگیخت که در اعتراض به حضور رشدی در این نمایشگاه از شرکت در آن خودداری کرد.
سلمان رشدی در جای دیگری از سخنانش تأکید کرد که هنوز باید برای دفاع از آزادی بیان جنگید و نبرد در دفاع از آزادی بیان فقط محدود به کشورهایی نمی شود که در آنها نویسندگان و ناشران با تهدیدهای خشونت آمیز روبرو هستند. مبارزه در دفاع از آزادی بیان، به گفتۀ سلمان رشدی، باید در بخش هایی از جهان نیز دنبال شود که به گفتۀ او دچار سیاست های منزه طلبانه در زمینۀ آزادی بیان شده اند.
سلمان رشدی کار نشر را تجسم آزادی بیان دانست و در سخنانش تنوع و بی کرانگی در جهان کلمات را ستود. وی در سخنانش تصریح کرد : “اگر شما به یک نگاه واحد از حقیقت باور داشته باشید، دیگرانی که بینش های متفاوتی دربارۀ حقیقت دارند خود به خود به دشمنان شما تبدیل می شوند.” نویسندۀ انگلیسی تصریح کرد که ادبیات غالباً از این جدال فراتر می رود و آثاری که در زمان خود با مخالفت روبرو بوده اند به دست آیندگان می رسند، حتا اگر نویسندگان شان ضعیف بوده باشند.
نویسندۀ انگلیسی در پایان نسبت به بازگشت جزمیات مذهبی هشدار داد و افزود که پیروزی بر این جزمیات همانند نبردی که در این راه روشنگران فرانسوی در سدۀ هجدهم انجام دادند، امروز نیز مهم است.
سخنرانی سلمان رشدی در نمایشگاه بین المللی کتاب فرانکفورت همزمان است با انتشار آخرین رُمان او با عنوان “دو سال و هشت ماه و بیست و هشت شب” که به طور همزمان به زبان های انگلیسی و آلمانی منتشر شده است.
سلمان رشدی در جای دیگری از سخنانش حملات اخیر گروه های مذهبی و راست افراطی هند علیه روشنفکران و ناشران این کشور و همچنین سکوت نخست وزیر هند را در قبال این حملات مورد سرزنش قرار داد و گفت که خشونت های جاری علیه آزادی بیان در هند بی سابقه اند و سکوت نخست وزیر هند مشوق این خشونت ها بوده اند.
سلمان رشدی در سال ۱۹۸۹ به دلیل نوشتن رُمان “آیه های شیطانی” طی فتوایی از سوی آیت الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، به مرگ محکوم شد.