«مال»۱ از قبرستان گریخته، پناهنده شده بود به رودخانه. «کپرها» همه در ساحل نشستند و هیاهو رودخانه را گرفت: هیاهو در میان گاوها و بزها و چند تائی اسب و مادیان خلاصه می شد.

در فاصله ی بین کپرها، درخت انجیر و توت بود و بوته ی جاز و پونه ی وحشی، که بویشان را باد، در سراسر رودخانه می پراکند.

سگ های ده یکیشان گم شده بود و حالا، غذای آن یکی را نیز می‏‏ خوردند.گرگ ها که پیدایشان نبود و چیزی هم توی مال نبود که دزد سراغ مال بیاید. سگ جماعت راحت بود.

پسرک ده پانزده سال بیشتر نداشت و طرف دعوایش، آدم ریش سفیدی بود.

ریش سفید گفت: «گوساله ها تنها بودن، رفته زنگوله یکیشونو درآورده»

نی لبکی توی دستش بود: «اینم شاهدش، مال خودشه، انداختش اونجا.»

پسرک ترکه ای توی دستش بود. داشت گریه می کرد. دست دیگرش توی دست مرد بود.

پسرک گفت: «دروغ میگه کولی پدر سگ. این یه هفته اس نی ام روگم کردم.» ریش سفید «مال» گفت: «برو بیار بش بده- دیگه هم از این کارا نکن .»

پسرک به ریش سفید مال توپید.

«من نبرده م- این بی همه کس غریب- دروغ میگه.»

دست شاکی بالا رفت و گفت:«نامربوط نگو. تخم سگ آگو۲ گرد»

پسرک درآمد که:

«من راه جدم رو می گردم. تا چشمت در بیاد»

و همراه حرفهایش اشک بود که از چشمانش پایین می آمد.  دست شاکی آمد که بزند توی صورت پسرک که ترکه ی پسرک خورد توی ساق پای شاکی و پسر ریش سفید مال آمد جدایشان کرد.

ریش سفید مال گفت:«چراغ خونه ی بابات رو روشن کردی»

«خب. هر چه می خواین بگین. جدم کمرم رو بزنه اگه بردم. هی بی خودی می گین. پر این مال بچه هس. باس بیاد منو بگیره.»

و باران فحش پسرک بود که نثار شاکی می شد. ریش سفید مال که وضع را دید، پسرک را رها کرد تا برود. و زنگوله ملاخور شد. پسرک دوید بطرف رودخانه. دست و رویش را شست و خنکی آب را احساس کرد و زد بچاک، به طرف خانه.

شب پسرک کتک سفت و سختی از پدر خورد و در پگاه افتاد دنبال گوسفندان.

ماه دیگر، صدای «الماسی» سگ پسرک، قاطی صدای گاوها و الاغ و اسبان و رودخانه شد. وحشیانه پارس می کرد. پسرک بو برد و آمد سراغ الماسی. صدای هف هف مار را شنید؛ توی کنده هیزم بود و دیده نمی شد. لامپا را از توی خانه آورد. و چند تا سنگ توی دستش بود که انداختشان توی کنده و مار بیرون نیامد.

سگ پیاپی حمله می کرد، عقب نشینی می کرد و باز حمله می کرد. پسرک با ترکه صدای هیزمها را درآورد و خبری نشد. ماه- حالا سراسر رودخانه را روشن می کرد و باد، بوی پونه ی وحشی را می پراکند و بوی پونه قاطی می شد با بوی پهن و بوی مخصوصی می داد.

ریش سفید و شاکی و پدر و پسر و بقیه ی اهل مال آمدند و خودشان را کنار کشیدند. پسرک جلوتر رفت و شاکی دل دلی کرد و آمد جلو، پشت سر پسرک تا کمکش کند. پسرک ترکه را گذاشت زیر کنده هیزم و شکستش. مار پرید بالا و چوب پسرک شلاق وار توی کمرش که نصفش کرد. مار حمله آورد برای پسرک و پسرک ترکه ی دیگر شلاق وار. بقیه عقب کشیدند و شاکی هم عقب رفت و نیمه ی دیگر مار افتاد پای کنده و در حال لرزش ماند. الماسی پیاپی داد و قال می کرد و حمله می کرد برای مار. ماره پرید برای سینه ی پسرک، که سگ خودش را انداخت روی مار. مار پای سگ را گاز گرفت و ترکه مغز مار را له کرد.

اهل مال آمدند و احسنت و احسنت بود که آنجا را شلوغ می کرد.

پسر کدخدا آمد با چوب دستی اش مار را توی خاک پیچاند و پسرک، سگ را بغل کرد و با لامپا و ترکه آورد برای مال. تیغی گیر آورد و جای زخم را شکافت و فرستاد دنبال یکی از سیدهای «سید احمد» و اشک توی چشمانش لانه کرد و تنها جوجه ی خانه شان را کشت و پوستش را پیچاند دور پای سگ.

سید نرسیده بود که الماسی از نفس زدن افتاد و پسرک بغضش ترکید و داد و قال گریه اش مال را گرفت. پسرک تا صبح گریه کرد و همراه آفتاب که افتاد روی مال، پای تپه ، خاک را کند و سگ را به خاک سپرد. و خودش به سوگواری سگ، روی قبر الماسی چارزانو نشست.

توی مال چو افتاد که دزدی پسرک به سگش زده و سگش مرده. و شاکی خندان توی مال می گشت و هر جا مجلسی می دید و می نشست و چگونگی دزدیده شدن زنگوله را می گفت. و خود را مردی خداشناس و خداترس و مؤمن می نمود.

و سرشکستگی بود که نصیب پدر پسرک می شد. پسرک، دیگر با کسی حرف نمی زد. حرف هیچکس را نمی شنید، مثل کر. کسی را نمی دید، مثل کور. همه ی آدمهای مال را یکی می دید. پدرش را همانطور می دید که شاکی را، یا ماری که الماسی را کشته بود. با بچه های مال بازی نمی کرد. توی رودخانه شنا نمی کرد. دنبال ماهیگیری نمی رفت. با سنگ دنبال گنجشک ها نمی افتاد. گوسفندان را به کوه نمی برد. سر بزها را نمی گرفت تا مادرش بدوشدشان. می رفت روی قبر سگ می نشست و با خاکش بازی می کرد. اگر به زور غذایش نمی دادند، نمی خورد. گیوه پایش نمی کرد. در سایه ی درختان با بی خیالی به پرواز گنجشکها نگاه می کرد. به سگها نگاه می کرد و ویرش می گرفت که قبر الماسی را بشکافد. ملای مال را آوردند و برایش دعا کردند و به زور آب دعا بخوردش دادند. دیگر حرف شاکی خریدار نداشت. مال گیج شده بود. نمی دانست پسرک به چه چیزی فکر می کند. گاهگاهی توی صلات ظهر لامپا را می گرفت توی دست ومی رفت سراغ کنده. سنگ می انداخت تویش و پاک می شکافتش و بعد انگار صدای الماسی را می شنید. و دستهایش را طوری نگه می داشت که انگار چیزی توی بغلش جا گرفته است. با همان حالت می آمد کنار کپر. تیغ می آورد و با همان خیال، تیغ فضا را می شکافت. و بعد یکمرتبه، دستهایش را باز می کرد. و چند لحظه ای همانطور به تیغ نگاه می کرد. یکشب از توی خواب پرید و راه افتاد به طرف قبر الماسی، با داس توی دستش. سر شب مال سنگینش بود و انگار در انبانه ی تاریکی را توی مال باز کرده اند. تاریکی سیال بود و انبوه ستاره توی آسمان و بوی وحشی پونه و آب رودخانه.

پسرک آمد روی قبر نشست، نگاهش می خواست قبر را بشکافد و برود پهلوی الماسی بخوابد. نمی دانست الماسی زنده است یا مرده. فقط می دانست که با دست خودش الماسی را توی گودال چال کرده است. داس رفت توی سینه ی خاک و پسرک پشت سر هم خاک را شکافت و عرق پیشانی اش را خیساند. استخوانهای سگ توی گور افتاده بود و مور بود که می خوردش و بوی گوشت مانده ی سگ را، پسرک، استشمام نمی کرد. پسرک می دید که الماسی خوابیده است و ویرش گرفت که همانجا بخوابد و دراز کشید و خودش را به خواب زد. آفتاب که مال را بیدار کرد، ساحل رودخانه را بو گرفته بود، بوی لاشه ی سگ. مال ریخت روی قبر سگ و دیدند که پسرک خوابیده بغل استخوان ها و چه خواب راحتی. با داد و قال، پسرک را بیدار کردند و آنها که رفته بودند بیدارش کنند، پونه جلوی بینی شان گرفته بودند. وقتی که پسرک بیدار شد، خمیازه ای کشید و خاک آلود آمد بیرون. آدمها روی گوشت و استخوان را با خاک پوشیدند و به مال برگشتند.

صلات ظهر- پسرک داس را نشاند توی مغزش و دوید افتاد توی رودخانه و جیغ مال رودخانه را لرزاند.

علی مراد فدایی نیا

 مسجدسلیمان- خرداد ۴۴

۱- مال- ده

۲- آگو- بر وزن باهو- به معنی نذری

از مجله تماشا
سال ششم- شماره ۲۵۶- سال ۲۵۳۵ شاهنشاهی ( ۱۳۵۵ شمسی)