جایزهٔ گرمی (به انگلیسی: Grammy Awards) (در اصل: جایزهٔ گرامافون) یا گرمی نام جایزه‌ای افتخاری است توسط آکادمی ملی علوم و هنرهای ضبط، که برای تشخیص دستاوردهای برجسته‌ای که به‌طور عمده در صنعت موسیقی زبان انگلیسی رخ داده اهدا می‌شود. مراسم سالانه اهدای جوایز با اجرای هنرمندان برجسته و اهدای جوایزی که محبوبیت بیشتری دارند همراه است. از بین سه مراسم بزرگ موسیقی جهان، گرمی بزرگ‌ترین آن‌ها است. به گمان بسیاری ارزش جایزهٔ گرمی برابر با جایزهٔ اُسکار در صنعت فیلم‌سازی و جایزهٔ اِمی در تلویزیون است.
اولین مراسم گرمی در ۴ مه ۱۹۵۹ برگزار شد. پس از مراسم سال ۲۰۱۱، آکادمی به بازنگری و بازسازی بسیاری از دسته‌بندی‌های جوایز پرداخت. ۵۸مین مراسم جایزه گرمی در ۱۵ فوریه ۲۰۱۶ در سالن استیپلز سنتر شهر لس آنجلس برگزار شد.
جایزه گرمی که به رسم یادبود به برندگان اهدا می‌شود، تندیس طلایی دست‌ساز یک گرامافون است که توسط بیلینگز آرت ورکز ساخته شده‌است.
تا سال ۲۰۰۶، برخلاف سایر جوایز دوره اهدای جوایز گرمی در تاریخ ۱ اکتبر آغاز شده و آلبوم‌ها و ترانه‌های انتخاب شده برای شرکت در گرمی سال بعد انتخاب می‌شوند. برای مثال آلبوم Double Fantasy از جان لنون و یوکو آنو در ۱۷ نوامبر ۱۹۸۰ ساخته شد، و ۱۶ روز دیرتر از جوایز گرمی سال ۱۹۸۱ ساخته شد؛ برای همین در جوایز گرمی سال ۱۹۸۲ نامزد شد و از قضا جایزه گرمی بهترین آلبوم سال را از آن خود کرد. این تاریخ چند ماه زودتر از تقویم اسکار بود و نتایج جالبی هم داشت. برای مثال فیلم ری در سال ۲۰۰۵ برنده جایزه اسکار بهترین صداگذاری شد اما برنده جایزه گرمی رده ۸۰ و رده ۸۱ (بهترین موسیقی متن فیلم) سال ۲۰۰۶ شد.
مراسم جایزهٔ گرمی دارای «چهار جایزهٔ اصلی» است که سبک‌بندی نشده‌اند:
آلبوم سال: به خواننده و تهیه‌کننده یک آلبوم اهدا می‌شود.
ضبط سال: به خواننده و تهیه‌کنندهٔ یک آهنگ اهدا می‌شود.
ترانهٔ سال: به ترانه‌سرا و آهنگساز یک آهنگ اهدا می‌شود.
بهترین هنرمند جدید: به بهترین هنرمندی که برای اولین بار در صنعت موسیقی اثری از خود به صورت رسمی منتشر می‌کند تعلق می‌گیرد.
جایزه‌های ویژه
این مراسم دارای ۵ جایزهٔ ویژه‌است:
جایزهٔ اسطوره: به هنرمند زنده‌ای که دارای تأثیر و نفوذ قابل توجه بر صنعت موسیقی باشد اهدا می‌شود.
یک عمر دستاورد هنری: به هنرمندی که در طول عمر هنری خود، دستاوردهای قابل توجهی داشته‌است.
جایزهٔ امنا
جایزه تالار مشاهیر گرمی
MusiCares Person of the Year
اکثر مراسم گرمی توسط سر جورج سالتی، رهبر ارکستر سمفونی شیکاگو، تا ۲۲ سال برگزار شده‌است. وی خودش برنده ۳۱ جایزه گرمی بوده، و تا قبل از مرگش در سال ۱۹۹۷، ۷۴ بار نامزد شده بود.
پت متنی و گروهش جمعاً ۱۷ جایزه گرمی را از آن خود کردند، که شامل هفت جایزه متوالی برای هفت آلبوم متوالی بوده‌است. رکورد متنی تا سال ۲۰۰۵ برای برنده شدن جایزه گرمی در رده‌های متفاوت نگه داشته شد:
بهترین اجرای جاز فیوژن (۱۹۸۳، ۱۹۸۴، ۱۹۸۵، ۱۹۸۸، ۱۹۹۰)
بهترین قطعه سازی (۱۹۹۱)
بهترین اجرای زنده جاز/آلبوم (۱۹۹۳، ۱۹۹۴، ۱۹۹۶، ۱۹۹۹، ۲۰۰۳، ۲۰۰۵)
بهترین اجرای ساز جاز، انفرادی یا گروهی (۱۹۹۸، ۲۰۰۰)
بهترین اجرای ساز راک (۱۹۹۹)
بهترین ساز جاز انفرادی (۲۰۰۱)
هال بلین برنده شش جایزه متوالی بود که به عنوان رکورد سال مشخص شد:
۱۹۶۶ Herb Alpert & the Tijuana Brass – “A Taste of Honey»
۱۹۶۷ Frank Sinatra – “Strangers in the Night»
۱۹۶۸ 5th Dimension – “Up, Up and Away»
۱۹۶۹ Simon & Garfunkel – “Mrs. Robinson»
۱۹۷۰ 5th Dimension – “Aquarius/Let the Sunshine In»
۱۹۷۱ Simon & Garfunkel – “Bridge Over Troubled Water»
آلیسون کراس ۲۰ جایزه گرمی را برای خود برد، بیشتر از هر خواننده زن و کانتری دیگر. وی تاکنون همواره در رده هفتم فهرست برندگان بوده‌است.
هنرمند موتاون، استیو واندر برنده ۲۴ جایزه بوده که ۱۲تای آن‌ها را در دهه ۱۹۷۰ برده‌است. سه تای آن‌ها هم برای آلبوم سال برای سه آلبوم متوالی وی بودند.
رهبر افسانه‌ای اپرا لئونتین پرایس برنده ۱۸ جایزه بوده‌است.
خواننده سول و R&B آرتا فرانکلین کلاً ۱۸ جایزه برد که ۱۱تای آن‌ها مربوط به بهترین اجرای وکال R&B زن بودند و ۸تای آن‌ها به صورت متوالی (۸ جایزه اول گرمی) بود:
۱۹۶۸ – “Respect”
۱۹۶۹ – «Chain of Fools»
۱۹۷۰ – «Share Your Love With Me»
۱۹۷۱ – «Don’t Play That Song»
۱۹۷۲ – «Bridge Over Troubled Water»
۱۹۷۳ – Young, Gifted, and Black
۱۹۷۴ – «Master of Eyes»
۱۹۷۵ – «Ain’t Nothing Like The Real Thing»
۱۹۸۲ – «Hold On, I’m Comin’»
۱۹۸۶ – «Freeway of Love»
۱۹۸۸ – Aretha
کریستوفر کراس تنها خواننده‌ای بود که «چهار جایزه بزرگ» را در یک شب از آن خود کرد (ضبط سال، آلبوم سال، ترانه سال و بهترین هنرمند جدید). از طرفی دیگر، نورا جونز هم ضبط سال، آلبوم سال، و بهترین هنرمند جدید را برنده شد و در آن سال نوازندهٔ گیتار او، جس هریس برنده ترانه سال برای ‘Don’t Know Why’ شد. علی‌رغم اینکه نورا جونز آن ترانه را خوانده بود برنده آن نشد، زیرا آن جایزه ترانه‌ساز است.
بلا فلک بیشتر از تمام خوانندگان دیگر نامزد جایزه‌های گرمی در رده‌های مختلف شده‌است، یعنی کانتری، پاپ، جاز، بلوگراس، کلاسیک و سخنرانی، و تصنیف و اقتباس.
کریستینا اگیلرا جوانترین فرد برنده جوایز بوده‌است. در سال ۲۰۰۰ برنده جایزه گرمی بهترین هنرمند جدید شد. در آن موقع ۱۹ ساله بود و تاکنون برنده سه جایزه گرمی بوده‌است.
جس استون جوانترین فرد نامزد شده جوایز بوده‌است. در سال ۲۰۰۵ نامزد جایزه گرمی بهترین هنرمند جدید، بهترین اجرای پاپ وکال زن و بهترین آلبوم پاپ وکال شد ولی در هیچ‌کدام برنده نشد. در آن موقع ۱۷ ساله بود.
یوتو بیش از هر گروه راک دیگر برنده جایزه گرمی شد. تا امروز آن‌ها برنده ۲۲ جایزه شده‌اند. آن‌ها دو بار برنده بهترین آلبوم سال، دو بار برنده بهترین ضبط سال، دو بار بهترین ترانهٔ سال و دو بار بهترین آلبوم راک سال شدند.
در طول تاریخ جوایز گرمی، رکوردهای بسیار قابل توجهی ثبت شده است. این صفحه فقط شامل جوایز رقابتی است که توسط هنرمندان مختلف کسب شده است می باشد. این صفحه شامل جوایز ویژه مختلف همانند جایزه یک عمر دستاورد موسیقی، جایزه امانت داری، جایزه فنی یا جایزه اسطوره که توسط آکادمی ملی علوم و هنرهای ضبط اهدا می‌شود نیست. اگر چه این صفحه شامل دیگر هنرمندان غیراجرایی می‌شود (شناخته شده به عنوان هنرمندان عرصه هنر و صنعت) که جوایز گرمی شان به هنرمند مربوطه اهدا شده است.
تمامی رکوردها مطابق تا ۵۸مین مراسم جایزه گرمی هستند.
جوایز
بیشترین تعداد برنده جایزه گرمی
رکورد بیشترین تعداد برنده جایزه گرمی در طول تاریخ در دست سر گئورگ سالتی است، رهبر ارکستر مجارستانی-بریتانیایی که ارکستر سمفونی شیکاگو را به مدت ۲۲ سال اداره کرد. او در کل ۳۱ جایزه گرمی رقابتی خارج از ۷۴ باری که نامزد شده است کسب کرده است. همچنین وی در سال ۱۹۹۶ جایزه گرمی یک عمر دستاورد را کسب نمود.
رتبه هنرمند جوایز
۱ گئورگ سالتی ۳۱
۲ کوئینسی جونز ۲۷
الیسون کراوس
۴ پیر بولز ۲۶
۵ ولادیمیر هوروویتس ۲۵
۶ جان ویلیامز ۲۲
استیوی واندر
U2
چیک کوریا
۱۰ کانیه وست ۲۱
جی زی
۱۲ وینس گیل ۲۰
هنری مانچینی
پت متنی
بروس اسپرینگستین
ال اشمیت
بیانسه
بیشترین تعداد برنده جایزه گرمی توسط هنرمند مرد
سر گئورگ سالتی در کل ۳۱ جایزه گرمی کسب کرده است.
رتبه هنرمند جوایز
۱ گئورگ سالتی ۳۱
۲ کوئینسی جونز ۲۷
۳ پیر بولز ۲۶
۴ ولادیمیر هوروویتس ۲۵
۵ استیوی واندر ۲۲
چیک کوریا
جان ویلیامز
۸ کانیه وست ۲۱
جی زی
۱۰ وینس گیل ۲۰
هنری مانچینی
پت متنی
بروس اسپرینگستین
ال اشمیت
۱۵ جیمی استر ۱۸
پل مک‌کارتنی مایکل جکسون تونی بنت
۱۸ ری چارلز ۱۷
اریک کلپتون
یو-یو ما
۲۱ لئونارد برنستاین ۱۶
استینگ
بیشترین تعداد برنده جایزه گرمی توسط هنرمند زن
رتبه هنرمند جوایز
۱ الیسون کراوس ۲۷
۲ بیانسه ۲۰
۳ آرتا فرانکلین ۱۸
۴ آلیشا کیز ۱۵
۵ الا فیتزجرالد ۱۳
لئونتاین پرایس
امیلو هریس
۸ شرلی سزار ۱۱
۹ ادل ۱۰
چاکا کان
بانی ریت
لیندا رانستد
تیلور سوئیفت
سی سی وینانس
۱۵ مری جی. بلایژ ۹
ناتالی کول
شریل کرو
نورا جونز
بیشترین تعداد برنده جایزه گرمی توسط یک گروه
U2 رکورد بیشترین تعداد برنده جایزه گرمی توسط یک گروه را در دست دارد. آن ها تاکنون ۲۲ جایزه گرمی برنده شده اند.
رتبه هنرمندان جوایز
۱ U2 ۲۲
۲ آلیسون کراوس و یونیون استیشن ۱۴
۳ دیکسی چیکس ۱۳
۴ فو فایترز ۱۱
۵ پت متنی گروپ ۱۰
۶ د منهتن ترنسفر ۹
متالیکا
۷ د بلک وود برادرز ۸
سانتانا
تیک ۶
بیتلز
۱۱ کلدپلی ۷
کنتاکی تاندر
لیدی آنتبلوم
سایمون و گارفانکل
۱۵ د فیف دایمنشن ۶
بلک آید پیز
د چیفتنز
ایگلز
ارت، ویند اند فایر
آوت کاست
پلیس
رد هات چیلی پپرز
دفت پانک
بیشترین تعداد برنده جایزه گرمی توسط یک آهنگساز
رتبه آهنگساز جوایز
۱ کوئینسی جونز ۲۷
۲ کانیه وست ۲۱
۳ دیوید فاستر ۱۶
۴ استیون اپستاین ۱۴
فیل رامون
۵ تی بون برنت ۱۳
رابرت وودز
دیوید فراست
۹ جی دیوید ساکس ۱۲
۱۰ اریف ماردین ۱۱
بیشترین تعداد برنده جایزه گرمی توسط یک مهندس یا میکسر
ال اشمیت با ۲۳ جایزه بیشتر از هر مهندس یا میکسری جایزه گرمی را برده است.
جوانترین برنده ها
خواهران پیزال جوانترین برنده های جایزه گرمی هستند. آن ها که هنرمند اصلی موسیقی متن فیلم ای برادر، کجایی؟ بودند برنده جایزه آلبوم سال در سال ۲۰۰۲ شدند. لیان رایمز جوانترین برنده انفرادی است. او در حالی که ۱۴ سال داشت، دو جایزه در سال ۱۹۹۷ برای اولین بار برنده شد. همچنین او اولین هنرمند موسیقی کانتری است که جایزه بهترین هنرمند جدید را برنده شده است.
رتبه سن هنرمند
۱ ۷ سال لی پیزال
۲ ۹ سال هانا پیزال
۳ ۱۳ سال سارا پیزال
۴ ۱۴ سال و ۱۸۲ روز لیان رایمز
۵ ۱۴ سال و ۳۱۳ روز لوئیس میگوئل
۶ ۱۷ سال و ۸۱ روز لرد
۷ ۱۸ سال و ۱۲۳ روز مونیکا
۸ ۱۹ سال و ۶۷ روز کریستینا آگیلرا
۹ ۱۹ سال و ۱۱۲ روز لاتیویا رابرتسون
۱۰ ۱۹ سال و ۱۵۰ روز الیسون کراوس
جوانترین هنرمندانی که جایزه آلبوم سال را برده‌اند
رتبه سن هنرمند
۱ ۲۰ سال و ۴۹ روز تیلور سوئیفت
۲ ۲۱ سال و ۲۴۲ روز آلانیس موریست
۳ ۲۲ سال و ۱۸ روز باربارا استرایسند
۴ ۲۳ سال و ۲۷۴ روز لارین هیل
۵ ۲۳ سال و ۲۸۳ روز ادل
۶ ۲۳ سال و ۲۹۳ روز استیوی واندر
۷ ۲۳ سال و ۳۳۰ روز نورا جونز
پیرترین برنده ها
پاینتاپ پرکینز پیرترین کسی است که تا به حال برنده جایزه گرمی شده است. در سال ۲۰۱۱ او در سن ۹۷ سالگی برنده جایزه بهترین آلبوم بلوز سنتی برای آلبوم همیشه با هم شد.
رتبه سن هنرمند
۱ ۹۷ سال و ۲۲۱ روز پاینتاپ پرکینز
۲ ۹۵ سال و ۳۱ روز جرج برنز
۳ ۹۱ سال و ۱۳۷ روز جیمی کارتر
۴ ۹۰ سال و ۵۲ روز الیزابت کاتن
۵ ۹۰ سال و ۲۶ روز بتی وایت
پرافتخارترین آلبوم‌ها
آلبوم فوق العاده از گروه سانتانا و آلبوم چگونه یک بمب اتمی را خنثی کنیم از گروه U2 با بردن ۹ جایزه رکوردداران پرافتخارترین آلبوم‌ها هستند. فوق العاده ۹ جایزه در سال ۲۰۰۰ برنده شد و چگونه یک بمب اتمی را خنثی کنیم سه جایزه در سال ۲۰۰۵ و بعد در سال ۲۰۰۶، ۶ جایزه دیگر برنده شد که در کل ۹ جایزه به آلبوم داده شد.
رتبه آلبوم‌ها و هنرمندان جوایز
۱ چگونه یک بمب اتمی را خنثی کنیم – U2 ۹
فوق العاده – سانتانا
۲ با من بیا – نورا جونز ۸
نابغه عاشق هم صحبتی است – ری چارلز
تریلر – مایکل جکسون
۶ تمام چیزهایی که نمی‌توانی پشت سر بگذاری – U2 ۷
۷ ۲۱ – ادل ۶
بازگشت به همسایگی – کوئینسی جونز
بازگشت به سیاهی – ایمی واینهاوس
بلوپرینت ۳ – جی زی
پل بر روی آبهای خروشان – سایمون و گارفانکل
شن‌های برجسته – رابرت پلنت و الیسون کراوس
بازگشت راجر میلر – راجر میلر
پیمودن راه دراز – دیکسی چیکس
To Pimp a Butterfly – کندریک لامار
توتو ۴ – توتو
فراموش نشدنی… با عشق – ناتالی کول
آنپلاگد – اریک کلپتون
بیشترین تعداد برنده جایزه آلبوم سال
رکورد بیشترین تعداد برنده جایزه آلبوم سال سه است. سه خواننده، سه آهنگساز و یک مهندس مستر این جایزه را سه بار برده اند.
سال برنده شدن جایزه سوم نام آلبوم ها هنرمند/آهنگساز
۱۹۶۷ بیا با من برقص!
سپتامبر سال های من
یک مرد و موسیقی او
فرانک سیناترا
۱۹۷۷ تصورات درونی
اولین بخش آخر فولفیلینگنس
آهنگ‌ها در کلید زندگی
استیوی واندر
۱۹۸۷ پل بر روی آبهای خروشان
هنوز دیوانه بعد از تمام این سال ها
گریس لند
پل سایمون
۱۹۹۷ فراموش نشدنی… با عشق
بادیگارد (موسیقی متن)
افتادن در دام تو
دیوید فاستر
۲۰۰۵ هنوز دیوانه بعد از تمام این سال ها
خیابان ۵۲ام
نابغه عاشق هم صحبتی است
فیل رامون
۲۰۰۶ درخت جاشوا
زمان استراحت ذهن
چگونه یک بمب اتمی را خنثی کنیم
دنیل لنوا
۲۰۱۵ بابل
حافظه‌های تصادفی
فاز صبح
باب لودویگ