هنر مکان-ویژه

هنر مکان-ویژه (Site-specific art) یک اثر هنری است که برای قرار گرفتن در مکان خاصی خلق شده‌است. به‌طور معمول، هنرمند هنگام طراحی و خلق اثر، مکان را در نظر می‌گیرد. هنر مکانویژه هم توسط هنرمندان بازاری و هم مستقل خلق می‌شود و می‌تواند شامل نمونه‌کارهایی همچون مجسمه‌سازی، «دیوارنگاری با شابلون»، «تعادل سنگ» و دیگر شکل‌های هنر باشد. چیدمان‌ها می‌توانند در فضاهای شهری، موقعیت‌های دوردست طبیعی یا زیر آب باشند.

دن فلی‌وین، چیدمان مکان-ویژه، ۱۹۹۶، مجموعهٔ منیل، هیوستون تگزاس، ایالات متحده آمریکا

در برخی از هنرهای جدید محل عرضه ی اثر هنری منجر به ایجاد فضایی پویا می شود که نتیجه ی آن تعامل بیشتر مخاطبان با اثر هنری است. هنر مکان ویژه گونه ای از هنر است که ماهیت آن در فرم و معنا با مکانی که در آن قرار گرفته است گره خورده است. در سمپوزیوم مجسمه سازی خشت خام یزد، شهر به عنوان مکان اجرای اثر با هنر پیوند خورده است. بررسی سمپوزیوم نشان می دهد که علاوه بر نمایش ویژگی های فرهنگی و اقلیمی شهر، مخاطب اثر خود را به چالشی فکری برای ادراک جدیدی از آثار دعوت می کند. این آثار می توانند در دسته ی هنر مکان ویژه قرار گیرند، چرا که آثار و محل ارایه شان به کمک یکدیگر معنای اثر را منتقل می کنند. هنر مکان-ویژه به دنبال بررسی این مساله است که که چگونه مکان اجرای سمپوزیوم می تواند ویژگی های این آثار را به عنوان آثار مکان ویژه تحت تاثیر قرار دهد. نتیجه ی بررسی مولفه های هنر مکان ویژه نشان می دهد که بسیاری از ویژگی های سمپوزیوم با هنر مکان ویژه مطابقت دارد. بنابراین، با ترکیبی از گونه های هنری جدید در فضاهای شهری و شکل-گیری کنش و واکنش میان مخاطب و مکان، می توان فضاهای ساکن شهرها را به بسترهای تعاملی تبدیل کرد.

دن فلِی‌وین (Dan Flavin) (زاده ۱ آوریل ۱۹۳۳ در جامائیکا (نیویورک) -مرگ ۲۹ نوامبر ۱۹۹۶ در نیویورک) هنرمند مینیمالیست آمریکایی و از نمایندگان جنبش مینیمال آرت بود.

فلِی‌وین، در کالج کاتدرال در داگلاس نیویورک آموزش دید. سال ۱۹۵۳ وارد نیروی هوایی آمریکا شد و در کره شمالی خدمت کرد. سال ۱۹۵۷ به مدت دو سال در دانشگاه کلمبیا به تحصیل در رشتهٔ تاریخ هنر پرداخت.

وی تا سال ۱۹۵۹ وضعیت یک هنرمند حرفه‌ای را نداشت، ارائه آثار اولیه و مورد توجه فلی‌وین به سال ۱۹۶۳ به بعد بازمی‌گردد که در ترکیب‌بندی‌های خود از چراغ و فلورسنت‌های لخت، سفید و رنگی بهره برد و از آن‌ها در معابر و اماکن عمومی بهره گرفته شد، برای فلی‌وین یکی از آثار خود را داخل ایستگاه مرکزی خطوط راه آهن نیویورک نصب کرد.

او در آثارش از هرگونه اشارت نمادگرایانه پرهیز می‌کرد ولی با استفاده از خطوط نوری در ابعاد و شماره‌های مختلف و نیز با فاصله و ریتم کار می‌کرد، در ساخت آثار فلی‌وین صرفاً به تهیه نقشه و ترکیب‌بندی مورد نظرش از فلورسنت‌ها می‌پرداخت و اجرای آن را به الکتریسین می‌سپرد.

art21